Infekcija mokraćnih puteva se ubrajaju među najčeše infekcije u djece i zdravstveni su problem koji se javlja tokom cijele godine. Prve simptomatske infekcije kod djece su najčešće u prvoj godini života, a poslije toga se rijeđe javljaju. Tokom djetinjstva, rizik od urinarnih infekcija iznosi 2% za dječake i 8% za djevojčice. Infekcijom može biti pogođen jedan dio, više dijelova ili kompletan mokraćni sistem, uključujući: bubrege, bubrežene čašice, uretere, mokračnu bešiku i uretru, izlaznu mokračnu cijev. Bakterije iz urinarnog sistema mogu prodijeti u cirkulaciju i uzrokovati sepsu.

Vrste urinarnih infekcija

Urinarne infekcije mogu biti komplikovane i nekomplikovane. Nekoplikovane infekcije su one koje se javljaju u strukturalno i funkcionalno normalnom urinarnom sistemu i zahvataju samo jedan njegov dio (npr. infekcija mokračne bešike). Komplikovane infekcije su vezane za urinarni sistem koji ima strukturalne ili funkcionalne anomalije. Od strukturalnih anomalija najčešće su opstrukcije, suženja mokračnih puteva, ožiljci itd., a od funkcionalnih  vesikourinarni refluks (vračanje mokraće iz bešike u uretre) ili nepotpuno pražnjene mokračne bešike.

Ove infekcije mogu proticati bez jasnih kliničkih simptoma, a mogu biti i uzročnik teške bolesti koja zahtijeva bolničko liječenje. Klinički znaci i simptomi bolesti zavise od starosti djeteta, specifične dijagnoze (urođene malformacije), te uznapredovalosti infekcije. Sve infekcije urinarnog trakta koje se jave kod djece treba vrlo ozbiljno shvatiti i tretirati kao komplikovane. U dojenčadi i djece nema specifičnih znakova i simptoma koji direktno ukazuju na urinarnu infekciju.

Novorođenčad i dojenčad do starosti 2 mjeseca, koji imaju pijelonefritis, obično nemaju simptome od strane urinarnog trakta. Kod njih se urinarna infekcija nađe u sklopu dijagnostike neonatalne sepse. Novorođenčad s urinarnom infekcijom mogu imati sljedeće simptome: žutica, groznica, povraćanje, dijete odbija hranu, loše napreduje i razdražljivo je.

Dojenčad i djeca u dobi od 2 mjeseca do 2 godine mogu imati: slab apetit, groznica, povraćanje, jak miris mokrače, bol u trbuhu i razdražljivost.

Djeca u dobi od 2-6 godina, pored groznice, bola u trbuhu i povraćanja, imaju simptome koji govore za infekciju mokraćnih puteva, kao što su jak miris mokraće, nočno mokrenje, pečenje pri mokrenju, često mokrenje i nemogućnost zadržavanja mokraće.

Mokraćni putevi ljudi su normalno sterilni (ne sadrži bakterije) i otporni na naseljavanje, tj. kolonizaciju bakterijama. Izuzetak je uretra u čijem završnom dijelu se uvijek nlazi mali broj bakterija. Urinarne infekcije mogu uzrokovati brojne bakterijske vrste.  Svaka vrsta bakterija ima vlastite faktore virulencije koji im omogučavaju da prionu uz ćelije sluznice, te da tu opstanu i da se razmnože. Bakterije prodiru u urinarni sistem uzlazno, kroz završnu mokračnu cijev ili preko krvi. Djevojčice imaju kraću uretru i zbog toga mnogo češće urinarne infekcije. Širenje infekcije preko krvi je rijetko i javlja se u toku stafilokokne sepse, ili endokarditisa. Najčešći uzročnik urinarnih infekcija su: ešerihija koli (70-95%), proteus, pseudomonas, klebsiela, enterobakter, enterokokus i stafilokokus.

Dijagnostika

Kriteriji za postavljanje dijagnoze infekcije urinarnog trakta kod djece od 2-24 mjeseca su: prisustvo piurije (leukociti u urinu) i bakteriurije (bakterije u urinu) i to najmanje 50.000 bakterija po mililitru urina u kvantitativnoj urinokulturi. 

Laboratorijska dijagnostika urinarne infekcije uključuje: mikroskopski pregled urina, urinokulturu, hematološke i biohemijske analize.U slučaju ponavljanih infekcija potrebno je raditi i druge analize, kako bi se utvrdile eventualno prisutne anomalije mokračnih puteva.

Da bi se uradila korektna laboratorijska dijagnostika neophodno je pravilno uzeti urin za analizu. U odraslih i starije djece, koja kontroliraju mokrenje, najbolje je uzeti prvi jutarnji urin. Da bi se izbjegla kontaminacija urina prilikom prirodnog pražnjenja, potrebno je blagim sapunom i vodom oprati vanjske spolne organe. Prvi mlaz urina treba pustiti kako bi se njome otplavili mikroorganizmi koji žive u prednjem dijelu mokraćne cijevi, a potom u sterilnu posudu uzeti uzorak. Za sakupljanje urina u male djece koriste se pedijatrijske vrećice koje se stavljaju odmah nakon pranja genitalija i odstranjuju odmah nakon dobijanja urina. Ako se urin ne pojavi u roku od 45 minuta stavlja se nova vrećica nakon ponovnog pranja genitalija. Urin za urinokulturu treba dostaviti u mikrobiološku laboratoriju odmah nakon uzimanja, no ako to nije moguće, uzorak se držati na temperaturi od 4 ºC najduže 24 sata od uzimanja.

Mikroskopskim pregledom u urinu se traže leukociti, eritrociti i bakterije. U cilju izolacije bakterija, urin se zasijava na hranljive podloge, tj. radi se urinokultura. Ukoliko  na podlozi porastu bakterije, urinokultura je pozitivna. U pozitivnom urinu određuje se broj bakterija po ml urina, vrsta bakterija, te se određuje njena osjetljivost  na antibiotike. 

Potrebno je uraditi kompletnu krvnu sliku, kao i osnovne biohemijske analize, kreatinin, ureu, elektrolite itd. Kod sumnje na bakterijemiju (prisustvo bakterija u krvi) i urosepsu, radi se hemokultura.

Za portal svezabebe.ba piše,
acc. prof. dr. Mirsada Hukić
Zavod za biomedicinsku dijagnostiku i ispitivanje NALAZ